5 Renk Özgür Ruhlu Vegan Çorbası-ve belki de biraz daha fazlası…

Üniversite’de, en sevmediğim ders, 5 yıldız kıvamındaki çalışma otelinin mutfağında maydanozun üst ve alt yapraklarını ayırdığımız ve -D ile zor geçtiğim aşçılık dersiydi. Benim asıl sevdiğim ise servis dersiydi. Her hafta, mutfağın ön tarafındaki restoranta, yapılan yemekleri tatmak için önemli misafirlerimiz gelirdi. Servis dersinde onlara yapılan yemekleri sunardık.  Onları ve hocayı etkilemek için, yanlarında güler yüzle flambé usulü havalı tatlıları kolaylıkla yapabilirdim, ama sıra içeride yemek yapmaya geldiğinde dudaklarım bükülürdü. Hayatım boyunca, yemek yapmaktan ziyade, yemek yemekle daha çok ilgilendim. Ama yine de, özellikle yurt dışında yaşadığım dönemlerde, her türlü Türk yemeğini, ‘anne usulu’ olana kadar ısrarla denediğimi söyleyebilirim. Güzel ülkemin zengin yemek kültürü ve ailemin leziz yemekleriyle büyüyüp, müthiş ağız tatları geliştirme ve sonraları da dünyanın her bir köşesinde çok çeşitli tatları keşfetme olanağı buldum.

8 senedir bir vejeteryan olarak, meyvaları sadece Smootie şeklinde içersem sevebildiğim, dondurma hiç sevmediğim, çorba ve meze yapmak dışında yemek yapmaktan pek de zevk almadığım, organik beslenme konusunda kendimi çok zorlamadığım ve istediğim çoğu şeyi yemek konusunda kendimi özgür bıraktığım bir gerçek. Yine de genel olarak, ne yeyip içtiğimle yakından ilgileniyorum ve bütünsel sağlığıma özen gösteriyorum. Yediklerimi seçerken, ağırlıklı Ayurvedik-Vata tipime göre beslenmeye çalışıyorum. Bu beslenme tarzı, hazmı zor çiğ besinler veya hayvansal gıdalar yerine, ılık çorbalar ve sebze yemekleri tüketmemi öngörüyor. Bana gerçekten de iyi gelen, sindirimi kolay olan, beni hafif, enerjik ve sağlıklı hissettiren, bu şekilde beslenmek.. Her  yediğimiz, içtiğimiz ya bir hastalıkla savaşmamızı sağlayıp bizi güçlendiriyor, ya da sağlıksız olmamıza sebep oluyor. Bana göre her kişi kendine en iyi geleni keşfetmeli, sağlıklı beslenmenin yollarının haritasını kendi çıkarmalı. Her beden, her metabolizma, her görüş birbirinden farklı. Ama bir gerçek var ki, hepimiz yemek yemeyi seviyoruz ve vazgeçemeyeceğimiz tek şey belki de bu…

Genellikle, hayatımda uyguladığım özgür, açık fikirli ve yaratıcı deneyimler yaşamak felsefemi, yemek pişirirken de uygularım. Yani, bu şu demek: pek bir tarife bağlı kalmadan, özgür ruhlu bir yaratıcılıkla yemekleri üretmek. Bu sonbahar, oradan buradan fikirler alarak ama belli bir tarif kullanmadan 5 adet 5 renk özgür ruhlu vegan çorba yarattım. Çorbaları anlatan aşağıdaki tariflerden kaç kişilik çorba çıkar bilemem, ama orta boy bir dolu tencere çorba çıkacağı kesin.. Bu çorbaların ortak özellikleri;

-Her birinin müthiş lezzetli olması!

-Sonbaharın renklerinden oluşmaları.

-Tamamıyla Vegan olmaları, yani hiçbir hayvansal gıda içermemeleri.

-Yapılışlarında mutlaka zeytinyağı ve çok çeşitli yararlı baharatların kullanılması.

-Badem sütü ya da hindistan cevizi sütü kullanılması.

-Güçlü birer antioksidan olan sarımsak ve soğanın değişmez element olması.

-Kolay sindirim ve hazım için her çorbanın püre kıvamında olması.

-Hiçbir hayvansal gıda içermedikleri için, vücuttaki alkalin oranını arttırma ve bir nevi detox görevini görebilme özelliklerinin olması.

Ve tariflere başlamadan.. Bu çorbaları yaratırken öğrendiğim ve üzerinde yoğun olarak düşündüğüm üç şey…

1. Hayat pek kısa. Bazen pek değerli, bazen de pek anlamsız. Bizlere, birer hayat ve birer de beden verilmiş. İster kutsa, ister boşla… Senin bedenin, senin kararın. Ama şunu bilmelisin ki, ancak o kase sağlam olursa, içini sıcacık çorbayla doldurabilirsin! Bedenini koruyup seveceksin, sağlıklı, güçlü, canlı ve taptaze tutarak bedeninle işe başlayacaksın ki, sonra içini sıcacık enerjilerle, ışıkla, sevgiyle donatıp doldurabilesin… Ruhunu ve kalbini beslemenin tek yolu belki de bu.
2. Sevsen de sevmesen de, önemli ya da önemsiz, küçük büyük hiçbir iş fark etmemeli. Bir işi yaparken tam yapacaksın. 10 parmakla, 5 duyunla o işe girişmelisin. O anda tüm benliğinle orada olarak, kalbini, ruhunu katarak. Mesela, yemek yapıyorsan soğanı, sarımsağı doğrarken gözün yanmalı. Malzemelerin birleşip dönüştüğü renkler gözünü kamaştırmalı, kokusunu ciğerlerinde hissetmelisin. Tüm farkındalığını kullanarak ve kalbini, ruhunu katarak, sabırla evirip çevirmelisin o kaşığı… Her bir malzemeyi parmaklarınla hissetmeli, sonra da onları birbirlerine karışıp yepyeni tatlar yaratmaları için özgür bırakmalısın. Tıpkı tüm yaşadıklarının bir araya gelip sadece sana özel o eşsiz hayatı oluşturması gibi… Kimbilir, belki de o sebzelerin, baharatın, suyun bir araya gelerek müthiş tatlara dönüşümü seni de dönüştürebilir. Buna kalpten hazırsan…
3. Yaşarken, yaratırken ve üretirken, özgün ve özgür olacaksın. Tek bir tarife, tek bir hobiye, tek bir öğretiye, tek bir arkadaşa, tek bir lidere, tek bir bakış açısına ya da görüşe bağlı kalmayacaksın. Hayata, kendini keşfetmeye ve doyasıya yaşamaya tüm kalbinle açık olacaksın.

Yaşamınız, sağlık ve ağız tadı bol günler ile dolu olsun!

TURUNCU ÇORBA

Fıstık ezmeli tupturuncu Balkabağı çorbası:

İçindekiler: *500 gr soyulup küp kesilmiş Balkabağı *1 adet soyulup küp kesilmiş küçük boy havuç *1 adet soyulup küp kesilmiş küçük boy tatlı patates*1 tatlı kaşığı fıstık ezmesi*1 litre su*1 küçük bardak Hindistan cevizi sütü*2 adet soyulup ince kesilmiş diş sarımsak*1 adet soyulup ince kesilmiş orta boy soğan* soyulup ince kesilmiş az taze Zencefil ya da toz zencefil*Zeytinyağı*1 adet sebze kübü *Himalaya tuzu*Karabiber*Tuz*Zerdeşal*Muskat*Toz kişniş*Kimyon*Pul kırmızı biber*Ayçiçeği çekirdeği.

Yapılışı: Balkabağı, patates ve havuç fırında közlenir. Soğan ve sarımsak, diğer baharatlarla tencerede kavrulur. Tüm malzemeler birbirine eklenip karıştırılır ve su eklenir. Kaynadıktan sonra blenderdan geçirilip ezilir, üzerine ayçiçeği çekirdekleriyle servis edilir.

SARI ÇORBA

Baharatlı Sapsarı Çorba:

İçindekiler: *1 adet soyulup küp kesilmiş küçük boy havuç *1 adet soyulup küp kesilmiş orta boy patates *1 litre su *1 adet soyulup ince kesilmiş orta boy soğan *1-2 diş dilimlenmiş sarımsak *soyulup ince kesilmiş az taze Zencefil ya da toz zencefil *Zeytinyağı *1 adet sebze kübü *Himalaya tuzu *Karabiber *Toz *Zerdeşal *1 avuç Kinoa *2 büyük su bardağı kırmızı mercimek *Soğan kıtırık

Yapılışı: Soğan ve sarımsak, diğer baharatlarla tencerede kavrulur. Tüm malzemeler birbirine eklenip karıştırılır ve su eklenir. Kaynadıktan sonra blenderdan geçirilip ezilir, üzerine kıtırık soğanla servis edilir.

BEYAZ ÇORBA

Fırınlanmış bembeyaz karnabahar Çorbası:

İçindekiler: *500 gr küçük parçalara ayrılmış karnabahar *1 litre su *1 adet soyulup ince kesilmiş orta boy soğan *soyulup ince kesilmiş 1-2 adet sarımsak *Zeytinyağı *1 adet sebze kübü *1 küçük su bardağı Hindistan cevizi sütü *Himalaya tuzu *Karabiber *Tuz *Kişniş *Soğan kıtırık *Ayçiçeği çekirdeği *Maydanoz

Yapılışı: Karnabaharı, zeytinyağı, tuz-karabiber ve kişnişle fırında közleyin. Sonra, tencerede kavrulmuş soğan, sarımsak ve diğer malzemelere ekleyin. Kaynadıktan sonra blenderdan geçirilip ezilir, üzerine kıtırık soğan, maydanoz ve ayçiçeği çekirdeğiyle servis edilir.

KIRMIZI ÇORBA

Fırınlanmış kıpkırmızı biberli domates Çorbası:

İçindekiler: *6 adet fırında közlenmiş uzun kırmızı biber *6 adet orta boy fırında közlenmiş domates*1 küçük kabak*1 adet taze kereviz sapı*1 litre su*2 soyulup ince kesilmiş diş sarımsak*1 adet soyulup ince kesilmiş orta boy soğan*100 gr domates püresi ya da az salça*Pirinç kreması *Zeytinyağı *1 adet sebze küpü* Himalaya tuzu*Karabiber*Toz Zerdeçal*Kekik*Pul kırmızı biber

Yapılışı: Kırmızı biber ve domates fırında közlenir. Soğan ve sarımsak, baharatlarla tencerede kavrulur. Tüm malzemeler birbirine eklenip karıştırılır ve su eklenir. Kaynadıktan sonra blenderdan geçirilip ezilir, üzerine zerdeçal ve varsa pirinç kreması ile servis edilir.

YEŞİL ÇORBA

Yeşilmiyeşil Ispanak Çorbası:

İçindekiler: *1 kg yıkanmış ıspanak *3 çorba kaşığı pirinç kreması (yoksa soya yoğurdu ya da Hindistan cevizi sütü de olur) *1 küçük kabak *3-4 brokoli *1 litre su*2 soyulup ince kesilmiş diş sarımsak* 1 adet soyulup ince kesilmiş orta boy soğan*soyulup ince kesilmiş az Zencefil *Zeytinyağı *1 adet sebze kübü*Himalaya tuzu*Karabiber*Kimyon*Pul kırmızı biber

Yapılışı: Soğan ve sarımsak, diğer baharatlarla tencerede kavrulur, ıspanak eklenir. Tüm malzemeler birbirine eklenip karıştırılır ve su eklenir. Kaynadıktan sonra blenderdan geçirilip ezilir, üzerine varsa pirinç kreması ile servis edilir.

 ***

SEBZE BULYON TARİFİ:

İçindekiler: *1 çorba kaşığı zeytinyağı *1 büyük boy soğan *2 kereviz sapı (yeşilliği dahil) *2 büyük havuç * Birkaç adet kesilmiş taze soğan *7-8 adet sarımsak *7-8 dal maydanoz * 5-6 dal taze kekik *2 adet defne yaprağı *1 çay kaşığı tuz * 2 litre su.

Yapılışı: Hepsini bir tencerede kaynatın, soğuyunca süzün. Kavanozlara doldurup buzdolabında saklayın. Buz kaplarına doldurarak da dondurabilir ve her bir çorba için 1 buz kübü sebze bulyonu kullanabilirsiniz!

BONUS:

Vegan SMOOTIE tarifi:

İçindekiler: *Chia çekirdekleri *1 küçük su bardağı Hindistan cevizi ya da badem sütü* 1 küçük su bardağı soya yoğurdu*1 adet muz*birkaç damla vanilya esansı*4-5 adet donmuş böğürtlen ve çilek.

Yapılışı: Hepsini blenderda ezip, üzerine 1 avuç Chia çekirdeği ekleyerek afiyetle için.

NOTLAR:

*Kinoa: Tam protein kategorisine giren bir çeşit tahıldır. Yüksek lif ve demir içerir, kuvvetli bir antioksidandır.

*Chia çekirdekleri: Yabanmersinin çekirdeği olarak da bilinir, bol miktarda Omega 3, lif ve sütten 5 kat fazla kalsiyum içerir. Ayrıca demir, protein ve potasyum deposudur.

*Ayurveda: Yoganın kardeş bilimi olarak bilinen, binlerce yıl önce Hindistan’da ortaya çıkmış antik bir sağlık bilimidir. Ayurvedik tıbbın önceliği hastalığı önleme, sağlığı koruma ve tedavi şeklindedir. Ayurveda biliminde hastalığın, bedenin hastalığa yönelik dayanıklılığını azaltan bedensel ve zihinsel unsurlardaki dengesizlikten kaynaklandığına inanıldığından, bu dengesizliğin düzeltilmesi amacıyla bitkisel formüller, hayat stili değiştirilmesi ve diyet gibi yöntemlerle bedene hastalığı yok edecek şekilde denge kazandırılır. Ayurvedik tıbbın ana kavramlarının başında bedenin “doşa” denilen üç ana tipe ayrılması gelir. Bunlar; Vata, Pitta ve Kapha’dır.

Divya Beste Dolanay

Kasım 2014-Amsterdam